مضراب زدن تار يك اصل اساسي براي يادگيري اصولي اين ساز براي هنرآموزان اين رسته است. در بخش قبل نحوه قرار گرفتن دست راست روي كاسه و گرفتن مضراب به نحوي كه در قبل گفته شد ، به وجود آوردن آرامش و جلوگيري از هر گونه انقباض در دست راست (كتف ، بازو و ساعد) از نكات اوليه مضراب زدن ميباشد.برخلاف آنچه كه هنرجويان ميِپندارند ، هيچگونه نيرو يا فشاري براي عمل مضراب زدن نبايد اعمال شود (زيرا در اين صورت نوازنده اي كه يك ساعت تار مينوازد بايد با خستگي عضلات مواجه شود كه در واقع اين طور نيست.)
اعمال هر گونه نيروي زائد و فشار در حين مضراب زدن ، نه تنها باعث سفتي دست راست خواهد شد ( در بخش آموزش دست چپ خواهيد ديد كه انقباض دست راست باعث سفتي دست چپ نيز خواهد شد ) ، بلكه اثر منفي در صدا دهي ساز نيز خواهد داشت.
آموزش كاربردي: نحوه نگهداري از ساز تار و سه تار (همراه با فيلم آموزشي)
تنها شيوه صحيح مضراب زدن استفاده از سنگيني و وزن دست راست ميباشد. براي رسيدن به اين مهم رعايت نكات ذيل ضروري است.
۱- در تار حركت از بالا به پايين مضراب را “راست ” و از پايين به بالا را “چپ” مينامند.
۲- قبل از مضراب زدن كف دست كاملا ً بايد به طرف پوست قرار داشته باشد.
۳- بعضي از هنرجويان به غلط عادت دارند نوك مضراب را به سمت بالا نگه دارند . مضراب قبل از شروع حركت به سمت بالا تقريباً بايد عمود بر سيمها قرار داشته باشد.
۴- براي استفاده بهينه از وزن دست ، به هنگام مضراب زدن ، دادن ارتفاع لازم به دست راست (مضراب حداقل تا سيم بم بايد بالا بيايد.) ضروري است زيرا در اين حالت دست از حداكثر وزن و نيروي ثقل برخوردار ميباشد و به هنگام برخورد با سيم صدايي مطبوع ، عميق و حجيم به وجود خواهد آمد كه باعث هيچگونه سفتي و فشار نيز در دست نخواهد شد.
برخلاف آنچه كه هنرجويان تصور ميكنند ، صداي قوي در تار ، ارتباطي به محكم زدن مضراب ندارد. ريشه به وجود آمدن صداي حجيم ، در انتقال صحيح نيروي ثقل و وزن دست به وسيله مضراب بر روي سيم ها ميباشد. واضح است كه با ارتفاع كم مضراب ، به هيچ وجه نيروِيي به وجود نخواهد آمد و صداها پوك خواهند شد. هنرجويان بايد دقت نمايند كه از مضراب زدن با ارتفاع كم اكيداً خودداري كنند. تاثير تمركز بر روي نحوه انتقال نيروي ثقل دست به وسيله مضراب بر روي سيمها ، از نكات بسيار مهم در عمل مضراب زدن ميباشد و هنرآموزان بايد به صورت مدام اين امر مهم را به هنرجويان تذكر دهند.
اين آموزش را از دست ندهيد:آموزش گام به گام كوك كردن و دست گرفتن تار براي افراد مبتدي (تصويري)
۵- پس از دادن ارتفاع لازم به دست و مضراب كه اين عمل با چرخش كامل مچ به سمت بالا خواهد بود ، وزن دست را به يكباره با دادن زاويه لازم به مضراب ( براي جلوگيري از برخورد با سيمهاي ديگر) بر روي سيمها (دو يا سل) تخليه مي كنيم و پس از برخورد مضراب با سيمها بايد توجه داشت كه مضراب به هيچوجه پايين تر نرود و درست در زير سيمها توقف كند.
۶- توجه شود در عمل مضراب زدن ، ساعد به هيچوجه روي سيم گير نبايد تغيير مكان بدهد.
۷- تماس پوست نرمه كف دست با خرك ، به هنگام مضراب زدن ، در شكل گيري صحيِح اين عمل تاثير مثبت دارد.
۸- سفت گرفتن مضراب باعث كندن سيمها و توليد صداي ناهنجار خواهد شد . مضراب بايد كاملاً شل باشد تا برخورد آن با انعطاف صورت گيرد.
۹- هنرجويان ميبايست بين ۳ تا ۴ جلسه مطالبي را فقط با مضراب راست و به صورت آهسته ( از سريع و پشت سر هم مضراب زدن خودداري شود زيرا در اين صورت دست ، فرصت لازم براي حركت بالا و پائين را نخواهد داشت.) تمرين كنند و سپس به مضراب چپ بپردازند.
۱۰- براي مضراب چپ ، مضراب دقيقاً از زير سيم ها ( جاييكه مضراب راست خاتمه پيدا كرده بود.) به صورت شل كه باعث كندن سيمها نشود ، به سمت بالا حركت ميكند. پايان مسير حركت مضراب چپ ، حداقل حدود سيم بم است . يعني جاييكه حركت راست بعدي شروع خواهد شد.